USA - informacje o kraju








Światowe metropolie obok fascynujących zjawisk przyrody. Rozgrzane highways i burze śnieżne w Górach Skalistych. Disneyland, Las Vegas, Hollywood... Stany Zjednoczone Ameryki to cały świat w jednym kraju!




Podstawowe fakty   ---   Przyroda   ---   Ludność    ---   Religia    ---   Język    ---   Polityka   ---   Gospodarka ---   Transport   ---   Historia   ---   Armia   ---   Turystyka   ---   Sztuka i kultura   ---   Słynni amerykanie



Podstawowe fakty


   Stany Zjednoczone Ameryki, obok Chin i Rosji, jest jednym z największych mocarstw na świecie. Powierzchnia kraju wynosi niemal 10 mln km2 (co stawia ich na 3. miejscu na świecie po Rosji i Kanadzie).
Trudno się zatem dziwić, że mają wiele miejsca dla ludzi z różnych zakątków globu i ze wszystkich kultur - przebywających i wyjeżdżających, racjonalnych biznesmenów i zwariowanych wizjonerów. Stany Zjednoczone są otwarte dla każdego - dla konserwatystów, jak i radykalnych anarchistów. Tutaj w jednym państwie mieszkają ludzie bajecznie bogaci i niewiarygodnie biedni. USA mają wyjątkowo słabe szkoły publiczne, a mimo to największą liczbę noblistów. Populacja kraju wynosi aż 310,232,863 co daje im 3 miejsce na Świecie!
Zróżnicowanie tego kraju nie tylko nie słabnie, lecz zdaje się coraz bardziej przybierać na sile: media nieustannie informują o nowych, przełomowych dokonaniach w badaniach naukowych i technice, o rekordowych wskaźnikach w gospodarce, o nowych trendach w muzyce i rozrywce.



Przyroda

  
W Stanach Zjednoczonych można wyróżnić cztery dominujące typy krajobrazu: nizinne wybrzeża Atlantyku, Appalachy ciągnące się z północy na południe na wschodzie, centralne równiny i przecinające terytorium kraju z północy na południe Kordyliery na zachodzie.
Piąta kraina geograficzna Ameryki Północnej – Tarcza Kanadyjska, w niewielkim stopniu sięga USA. Chodzi o góry Adirondacks w stanie Nowy Jork oraz granitowe odnogi Tarczy na południowym skraju Jeziora Górnego.

   Większa część obszaru Stanów Zjednoczonych leży w strefie klimatu umiarkowanego. Za zmienną pogodę w przeważającej części USA odpowiadają wędrujące przez terytorium kraju układy niżowe i wyżowe. Nie dotyczy to jedynie południowej Florydy, która z letnimi deszczami i suchą zimą leży w strefie zwrotnikowej, a także regionów pustynnych na Południowym Zachodzie, gdzie panuje klimat podzwrotnikowy. Od maja do października w stanach nad Zatoką Meksykańską i w środkowej części wybrzeża Atlantyku dają o sobie znać wpływy równikowe, czego efektem są siejące spustoszenie cyklony. Brak bariery w postaci gór sprawia, że zimą mroźne arktyczne powietrze bez przeszkód może dotrzeć przez równiny Środkowego Zachodu do wybrzeża Zatoki Meksykańskiej, a nawet do Florydy. Jako przeciwieństwo gorących i wilgotnych subtropikalnych mas powietrza, poand Wielkimi Równinami przetaczają się niebezpieczne zamiecie śnieżne oraz, zwłaszcza wiosną, gwałtowne burze z opadami gradu (osiągającymi wielkość piłki tenisowej!), a także niszczącymi tornadami.

   Przed przybyciem Europejczyków niemal całe terytorium Stanów Zjednoczonych porastały lasy. Pomimo zagospodarowania znacznej części kraju w niektórych miejscach wciąż daje się rozpoznać pierwotną roślinność.
  Przed 200 laty na terenie Stanów Zjednoczonych żyło wiele dzikich zwierząt; stada bizonów na preriach były tak liczne, że nieustannie wchodziły w drogę pierwszym przybyszom z Europy. Obecnie większe zwierzęta zostały w znacznej mierze wystrzelone,a te które pozostały, objęto ochroną w ponad 60 parkach narodowych.
Popularne gatunki zwierząt wciąż żyjące w Stanach to niedźwiedzie czarne i grizzly, aligatory i symbol USA – bielik amerykański.
   Parki Narodowe, które chronią wymierającą faunę i florę przed dynamicznie rozwijającą się gospodarką także potrzebują ochrony np. przed spółkami naftowymi, które chcą wykonywać odwierty na ich terenie.
Największym problemem Stanów Zjednoczonych w związku z ochroną środowiska jest zanieczyszczenie powietrza. Kraj ten zamieszkany przez zaledwie 5% ludności świata, odpowiada za 22% globalnej emisji dwutlenku węgla i 19% emisji wszystkich gazów cieplarnianych. Rząd USA nic robi by zredukować emisję tych gazów tłumacząc, że zaszkodziłoby to ich gospodarce.

Ludność


  Na terenie Stanów Zjednoczonych mieszka 300 mln ludzi. 13% z nich to Afroamerykanie, ok. 4% ma azjatyckie korzenie, 14% pochodzi z obszaru Ameryki Łacińskiej, a nie cały 1% to rdzennie mieszkańcy tych terenów (m.in. Indianie i Inuici).

  Jako pierwsi Europejczycy swoją nową ojczyznę znaleźli tu (XVI/XVII w.) Hiszpanie, Francuzi, a przede wszystkim Anglicy. Od połowy XVIII do końca XIX w. masowo przybywali Niemcy, Irlandczycy, Włosi, Skandynawowie i ludność Europy Wschodniej, w tym tysiące Polaków. Afroamerykanie są potomkami przywożonych do Nowego Świata afrykańskich niewolników.

  Przez długi czas Stany Zjednoczone słynęły jako tygiel etniczny, ukształtowany przez wiele grup imigrantów, których łączyła wizja „ amerykańskiego snu” – marzenia o wolności i szczęściu. Tak narodził się naród amerykański.
Z czasem ten romantyczny i nadmiernie optymistyczny obraz zyskał nowy, trzeźwy wymiar: nigdy dotąd nie było w USA tak wielu nowych obywateli, którzy świadomie odrzucają amerykanizację - w efekcie tego w miastach powstają dzielnice (getta) etniczne.

  „Czerwonoskórzy”, „Indianie”, Native Americans czyli rdzienni mieszkańcy kontynentu.
Spośród zamieszkujących dziś Stany Zjednoczone (prawie 3 mln) Indian, jedna trzecia z nich żyje w rezerwatach. Dotyczy to ogółem 562 plemion, które cieszą się tym samym wolnością podatkową i autonomią administracyjną; największe skupiska Indian tworzą Czirokezi w Georgii i Oklahomie i Nawaho w regionie Four Corners (Arizona, Utah, Nowy Meksyk, Kolorado).


Największe miasta USA
Nowy Jork 8,2 mln
Los Angeles 3.9 mln
Chicago 3,0 mln
Houston 2.0 mln
Filadelfia 1,55 mln
Phoenix 1,4 mln
San Diego 1,3 mln
San Antonio 1,25 mln
Dallas 1,2 mln
San Jose 900 tys


Religia


  Stany Zjednoczone nie mają oficjalnej religii państwowej. Według American Religious Identification Survey, w 2001 r. 81,1% Amerykanów określiła się jako chrześcijanie. 52% Amerykanów należało do różnych Kościołów protestanckich. Amerykański protestantyzm jest bardzo podzielony, w USA istnieją setki Kościołów, które działają lokalnie. W 2001 r. największą wspólnotą protestancką była Południowa Konwencja Baptystów (17,2%), a dalej: metodyści (7,2%), luteranie (4,9%), prezbiterianie (2,8%) i zielonoświątkowcy (2,2%). Do Kościoła katolickiego należało 25,9% społeczeństwa i jest to tym samym największa wspólnota religijna w Stanach Zjednoczonych. Amerykańscy katolicy są przede wszystkim potomkami Włochów, Irlandczyków, Polaków i Niemców. Współcześnie, do gwałtownego wzrostu liczby katolików, w założonym przez protestantów kraju, przyczyniła imigracja z krajów Ameryki Południowej.
Inne religie to: judaizm (1,4%), Świadkowie Jehowy (0,7%), prawosławie (0,6%), islam (0,5%), buddyzm (0,5%), Adwentyści Dnia Siódmego (0,4%), hinduizm (0,4%) i unitarianizm (0,3%).
15% Amerykanów nie należało do żadnej wspólnoty religijnej, spośród których najliczniejsi byli niesprecyzowani i wolnomyśliciele, rzadziej natomiast ateiści.
  Inną charakterystyczną wspólnotą są amisze, żyjący bez prądu, ubierający się na czarno i jeżdżący wyłącznie konnymi powozami. Charakterystyczni są także protestanccy fundamentaliści biblijni, którzy traktują Biblię jako jedyny i nieomylny autorytet. W Stanach Zjednoczonych znajduje się również Główne Biuro koordynujące działalność społeczności Świadków Jehoy na całym świecie (Nowy Jork, Brooklyn).
Amerykanie są jednym z najbardziej religijnych narodów spośród krajów wysoko rozwiniętych. 87% Amerykanów deklaruje się jako osoby religijne, a 40% Amerykanów podaje, że regularnie praktykuje (więcej w regionach wiejskich niż miejskich). Najmniej osób deklarujących regularne praktyki religijne jest w stanie Vermont, gdzie przyznaje się do tego tylko 24% mieszkańców, i co charakterystyczne, ma on najwyższe podatki w całych Stanach oraz jako jedyny stan wyraźny system trójpartyjny, w którym obok dominującej Partii Demokratycznej i drugiej Partii Republikańskiej w legislaturze zasiada z dużą ilością przedstawicieli socjaldemokratyczna Progressive Party of Vermont.
  Były prezydent George Bush jest protestantem (metodystą) i swoje cotygodniowe orędzia do narodu oraz niektóre inne przemówienia kończył słowami "God bless America" (niech Bóg błogosławi Amerykę).

Język


  Chociaż Stany Zjednoczone nie mają oficjalnego języka na poziomie federalnym, to język angielski jest de facto językiem narodowym. W 2003 około 215 milionów lub 82% populacji powyżej piątego roku życia mówiło w domu tylko po angielsku. Język angielski jest używany w kontaktach między Amerykanami a obcokrajowcami. Znajomość angielskiego jest wymagana od imigrantów pragnących naturalizacji. Jednak w użyciu jest jeszcze wiele innych języków. język hiszpański jest drugim najczęściej używanym i najczęściej nauczanym językiem obcym. W Kalifornii dla 30% społeczeństwa język hiszpański jest językiem ojczystym.
Z powyższych powodów niektórzy Amerykanie chcą chronić język angielski i żądają, aby stał się on językiem oficjalnym. Obecnie jest on oficjalnym językiem w dwudziestu pięciu stanach. Trzy stany wprowadziły dodatkowo inny język jako urzędowy obok angielskiego: język hawajski jest urzędowym na Hawajach, język francuski w Luizjanie, język hiszpański jest używany w Nowym Meksyku, gdzie chociaż nie ma on oficjalnego statusu, to jednak wydawane są w nim wszystkie dokumenty. W użyciu jest także wiele innych języków, jak: polski, mandaryński, kantoński, portugalski. Często w tych językach dostępne są naziemne lub kablowe stacje radiowe i telewizyjne. W wielu dzielnicach dużych miast na co dzień używa się właśnie tych języków: w sklepach, prywatnych szkołach. Sporządzane są w nich również szyldy i napisy. Dlatego zdarza się, że osoba urodzona w takiej dzielnicy mówi bardzo słabo po angielsku.






Polityka



  USA są republiką prezydencką. Prezydent rządzi krajem razem z Kongresem składającym się z Izby Reprezentantów (435 posłów) i Senatu (100 członków). Wybory prezydenckie mają charakter pośredniL glosuje 538 członków wybieranego przez naród Kolegium Elektorskiego. Kadencja trwa cztery lata, z możliwością jednokrotnego przedłużenia.
  Uchwalona w 1797 r. konstytucja Stanów Zjednoczonych powstała w oparciu o ówczesne idee rewolucyjne i zakładała, że tylko respektujący prawo rząd (a nie decyzje jednostki) gwarantuje właściwe zarządzanie państwem. Z tego powodu amerykańską demokrację charakteryzuje trójpodział władzy oraz systemy „hamulców i równowagi”. Aby zażegnać niebezpieczeństwo jakiejkolwiek formy absolutyzmu, w USA każdy z trzech filarów władzy państwowej – wykonawczy (prezydent i jego gabinet). Ustawodawczy (Kongres) i sądowniczy – pełni funkcję kontrolną w stosunku do dwóch pozostałych.

  W porównaniu z kompetencjami polskich województw czy niemieckich landów amerykańskie stany mogą sobie pozwolić na dużo więcej. Z uwagi na wielkość kraju silna lokalna władza była koniecznością, co przełożyło się m.in. na utrzymujące się do dziś różnice
W systemach sądowniczych w poszczególnych stanach. Na czele każdego z nich stoi obierany na czteroletnią kadencję gubernator. Podobnie jak na szczeblu centralnym funkcjonują stanowe Kongresy, składające się z Senatu i Izby Reprezentantów. Gubernator ma wprawdzie silną pozycję, ale musi podporządkować się decyzjom Kongresu.

  Amerykańskich partii politycznych nie da się porównać z ich klasycznymi europejskimi odpowiednikami.
Dwa największe amerykańskie ugrupowania Partia Demokratyczna i Partia Republikańska, są bardziej wyrazicielami określonych grup interesów, a ich członkowie zbierają się tylko przed wyborami prezydenckimi. Różnic programowych jest stosunkowo nie wiele – do najważniejszych kwestii dzielących bardziej konserwatywnych republikanów i liberalnych demokratów należą wspomniane wyżej kwestie społeczne, takie jak aborcja, kara śmierci czy prawo do posiadania broni.



Gospodarka


  Stany Zjednoczone są największą gospodarką świata pod względem PKB, które wynosi około 14 bilionów dolarów, pod względem PKB per capita zajmują nominalnie ósmą pozycję.


  Amerykańska gospodarka, warunkowana przez tak różnorodne czynniki, jak bogate złoża surowców mineralnych, słabe (w porównaniu z Europą) związki zawodowe, niewielkie wydatki socjalne i niemal nieregulowany rynek pracy, wytwarza prawie 25% światowej produkcji. Wyróżnia ją zdecydowane nastawienie rynkowe: o ofercie, popycie, wielkości produkcji oraz kształtowaniu cen decyduje wyłącznie jego „niewidzialna ręka”. Razem z Niemcami i Japonią Stany Zjednoczone zaliczają się do największych światowych eksporterów.

  Powszechna wiara w siłę rynku i swobodę prowadzenia interesów nie wyklucza ingerencji rządu. Waszyngton zabiera głos zawsze, kiedy jakaś firma zaczyna mieć zbyt dużą władzę, co grozi załamaniem reguł wolności gospodarczej – jak ostatnio w przypadku potężnego koncernu informatycznego Microsoft.
Od lat siłą napędową amerykańskiej gospodarki są przedsiębiorstwa średniej wielkości, które dają zatrudnienie ponad połowie pracowników w kraju i odpowiadają za tworzenie dwóch trzecich nowych miejsc pracy.

  Podobnie jak kraje Zachodniej Europy, Stany Zjednoczone przekształciły się w XIX w. z kraju rolniczego w nowoczesne państwo przemysłowe. Odwrót od gospodarki rolnej utrzymuje się do dziś: podczas gdy w 1950 r. ok. 45 mln. ludzi było zatrudnionych w pozarolniczych gałęziach gospodarki, na początku 3 tysiąclecia ich liczba wzrosła do ponad 130 mln. z czego największy odsetek przypada na sektor usług.
Bezrobocie w kraju utrzymuje się na poziomie 6% (głównie dzięki dobrej koniunkturze i niskiemu progowi zatrudnienia)

Podczas gdy coraz więcej Amerykanów z trudem jest w stanie związać koniec z końcem, liczba milionerów systematycznie rośnie. Równocześnie kurczy się klasa średnia, ponieważ przeciętnie opłacani Amerykanie mogą utrzymać dotychczasowy standard życia tylko przez podjęcie dodatkowej pracy.

  Stany Zjednoczone są największym producentem żywności na świecie, znacznie dystansując Francję, która zajmuje drugie miejsce. Użytki rolne, skoncentrowane obecnie w rękach korporacji i niezależnych rolników, stanowią 46% powierzchni. Uprawia się: kukurydzę (coraz bardziej na produkcję etanolu), pszenicę, soję, jęczmień, truskawki, ziemniaki, jagody, cytrusy, figi, daktyle, sorgo, bawełnę, tytoń, ryż, drzewa owocowe i orzechowe wszelkiego rodzaju, prawie wszystkie możliwe warzywa, brzoskwinie, orzeszki ziemne, kiwi.
W USA prowadzi się intensywną hodowlę bydła, trzody chlewnej, drobiu. Szeroko przetwarza się mleko na różnego rodzaju sery oraz wyroby mleczne i cukiernicze
Amerykanie, znani z optymizmu i nastawienia na sukces, zbudowali system gospodarczy, który idealnie wpisuje się w ich kulturę i historię.


Podatki stanowią około 27% PKB i jest to poziom niższy o kilkanaście punktów procentowych niż w Polsce (43,5%), a znacznie niższy niż w krajach Europy Zachodniej (Szwecja – 52%, Francja 44%, Wielka Brytania 36%), wyższy jednak niż na przykład w Brazylii (19%).


Transport



  Stany Zjednoczone mają rozbudowaną sieć autostrad, w znakomitej większości o statusie międzystanowym. Ich długość wynosi 77 tys. kilometrów (1. miejsce na świecie). W okolicach miast drogi posiadają wszystkie betonowe zabezpieczenia, a w rejonach słabo zaludnionych są zazwyczaj ogrodzone. Nawierzchnia skrajna jest zazwyczaj rowkowana poprzecznie, aby akustycznie ostrzec kierowcę, że zbacza z drogi. Minimum stanowią dwa pasy w jednym kierunku, które czasem rozszerzają się nawet do dziewięciu. Ważną rolę pełni także transport lotniczy i towarowy kolejowy. USA posiadają największą na świecie sieć linii kolejowych – ich łączna długość wynosiła 226 612 km (dane z 2005 wg World Factbook). Mniejsze znaczenie niż w Europie ma transport publiczny.


Historia


  W 1492 r. Kolumb odkrył Amerykę, ale Nowy Świat był nieznany jedynie dla przybyłych Europejczyków. Jako koloniści walczyli oni z tubylcami oraz stale prowadzili wojny przeciw sobie, a mimo to stworzyli najpotężniejsze państwo na świecie


45 000 – 10 000 lat p.n.e Pierwsi mieszkańcy Ameryki przybywają z Azji przez istniejący wówczas pomost lądowy

Ok. 1000 r. – Wikingowie zakładają osadę w Nowej Finlandii

1492 r. – Odkrycie kontynentu przez Krzysztofa Kolumba

W 1507 r. roku niemiecki kartograf nadał nowemu kontynentowi nazwę Ameryka – od imienia żeglarza i odkrywcy Ameriga Vespucciego

XVI – XVIII w. Hiszpania kontroluje południową część dzisiejszego terytorium USA

1700 r. W koloniach mieszka 250 tys. osadników

1754 – 1763 r. Po zwycięskiej brytyjskiej wojnie z Indianami i Francuzami francuskie kolonie w Ameryce Północnej przechodzą w ręce Brytyjczyków

16 XII 1773 – Bostońska Herbatka

4 XII 1776 – 13 Brytyjskich kolonii ogłasza w Filadelfi niezawisłość od Korony

1776-1783 - Wojna o niepodległość

3 IX 1783 – Anglia w traktacie paryskim uznaje niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki

1803 – Prezydent Thomas Jefferson kupił od Napoleona Luizjanę, dzięki czemu terytorium USA podwoiło się

1848 – Gorączka złota w Kalifornii

1852 – W powieści „Chata wuja Toma” Harriet Beecher-Stowe piętnuje niewolnictwo


1860 – Wybór przeciwnika niewolnictwa - Abrahama Lincolna na prezydenta i tym samym początek wojny secesyjnej. 11 stanów południowych (Konfederacja) (zwolennikom niewolnictwa) przeciwko 24 stanom północnym (Unii) (przeciwnikom niewolnictwa)

1863 – Zwycięstwo pod Gettysburgiem przechyla szalę zwycięstwa na stronę Północy

1865 – Koniec krwawej wojny secesyjnej, która zakończyła się klęską Konfederacji

1867 – 1876 – Proreklamowanie przez Washingtona „Rekonstrukcji USA” mającej zniwelować różnice dzielące Północ i Południe

1876 –Bitwa nad Littre Big Horn – miejsce ostatniego zwycięstwa Indian – Czejeni i Siuksowie pokonali tu wojska pułkownika Custera

1890 – Masakra nieuzbrojonych Siuksów nad Wounded Knee Creek w Dakocie Południowej

W ciągu kilkudziesięciu kolejnych lat po zakończeniu wojny domowej, USA rozwinęły się w największą potęgę przemysłową świata. Przyłączono 17 państw-terytoriów, które stały się nowymi stanami USA. Jako ostatnie zostały wchłonięte: Nowy Meksyk i suwerenne dotąd państwa: Oklahoma (w 1907) oraz Arizona (w 1912).

Rozwinięto połączenia kolejowe, łącząc m.in. brzegi obu oceanów. W gospodarce zaczęto stosować na szeroką skalę energię elektryczną i silniki spalinowe. Szybko zaczęła rozwijać się motoryzacja, m.in. dzięki zakładom Henry Forda, przyczyniając się do rozwoju kraju. Powstały pierwsze gigantyczne korporacje produkujące m.in. stal, maszyny, okręty. Rozwinął się przemysł naftowy, chemiczny, bawełniany, górnictwo węgla kamiennego.
Dzięki szybkiemu rozwojowi gospodarczemu i technologicznemu powstały wielkie fortuny: J. P. Morgana, Johna D. Rockefellera, Andrew Carnegiego. Wzrost gospodarczy w tym okresie przekraczał 10%. Korzystając z kłopotów Wielkiej Brytanii w Wojnie Burskiej w Afryce Południowej, Stany Zjednoczone zmonopolizowały budowę Kanału Panamskiego (Traktat Claytona-Bulwera). Budowę rozpoczęto 1850 i zakończono w 1914.


1917 – Stany Zjednoczone przystępują do I wojny światowej

25 X 1929 – Krach na giełdzie kończy „burzliwe lata dwudzieste”

1932 – Prezydent Roosevelt ożywia amerykańską gospodarkę

7 XII 1941 – Japończycy bombardują bazę marynarki wojennej USA Pearl Harbor na Hawajach

6 VI 1944 – D-Day: lądowanie aliantów w Normandii

1945 – II wojna światowa kończy się kapitulacją Niemiec 8 maja i Japonii 2 września

1950 – 1953 – Wojna koreańska

28 VII 1963 – Martin Luter King wygłasza w Waszyngtonie słynną przemowę „ I hale a dream”

22 XI 1963 – prezydent John F. Kennedy zamordowany w skrytobójczym zamachu w Dallas

1964 – Początek wojny wietnamskiej

20 VII 1969 – Astronauci Neil Armstrong i Edwin Aldrin jako pierwsi ludzi wylądowali na Księżycu

27I 1973 – Po podpisaniu rozejmu wojska USA wycofują się z Wietnamu

8 VIII 1974 – Prezydent Richard Nixon zmuszony do dymisji po aferze Watergate

4 XI 1979 – Irańscy rewolucjoniści szturmują ambasadę USA w Teheranie

1980 – Ronald Reagan wybrany na 40. prezydenta USA

1991 – USA wypierają irackie wojska z Kuwejtu

1992 – 2000 – Niebywały rozkwit gospodarki amerykańskiej za rządów Clintona

11 IX 2001 – Po zamachac na Word Trade Center i Pentagon prezydent George W. Bush ogłasza
międzynarodową wojnę z terroryzmem

2003 – Wiosną wojska amerykańskie zajmują Irak

2005 – W sierpniu huragan Karina pustoszy Nowy Orlean



Armia


  Siły zbrojne Stanów Zjednoczonych są najsilniejszą, najnowocześniejszą i najdroższą armią świata przy czym Stany Zjednoczone wydają na armię ponad 4% swojego PKB poprzez budżet, podczas gdy na przykład Niemcy 1,5%.
Wojska są rozlokowane na całym świecie. Według obecnie obowiązującej doktryny, Stany Zjednoczone muszą być w stanie prowadzić dwie wojny jednocześnie w różnych miejscach świata.
Amerykańskie siły zbrojne składają się z Wojsk Lądowych (United States Army około 500 tys. żołnierzy), Sił Powietrznych(United States Air Force około 370 tys. żołnierzy), Marynarki Wojennej (United States Navy, około 370 tys. żołnierzy) i Korpusu Piechoty Morskiej (United States Marine Corps około 172 tys. żołnierzy). Straż Wybrzeża (United States Coast Guard około 39 tys. mężczyzn) jest jednostką o celach cywilnych i ma ograniczone uprawnienia. Jest jednak zaliczana do sił zbrojnych USA.



Sztuka i kultura


  Od ponad stu lat znakiem rozpoznawczym amerykańskiej architektury są drapacze chmur. Jako najwspanialsze osiągnięcia sztuki Stanów Zjednoczonych uchodzą pop art i action painting. A przygody Tomka Sawyera i Hucka Finna bawią i zadziwiają młodych czytelników w wielu krajach świata.
W Stanach Zjednoczonych narodził się jazz, country, gospel, rock, thrash metal, grunge, blues, pop, rap, house czy techno. Znani kompozytorzy muzyki poważnej to m.in. Philip Glass, Terry Riley, Steve Reich.

Turystyka


  Podobnie jak w przeszłości również obecnie Stany Zjednoczone szczycą się najlepszą na świecie infrastrukturą turystyczną. Międzynarodowe linie lotnicze łączą wszystkie najważniejsze miasta, a rozbudowane sieci hoteli i moteli zapewniają odwiedzającym Amerykę dach nad głową. Większość turystów pochodzi z Kanady i Meksyku. Jeśli chodzi o mieszkańców Azji, USA cieszą się szczególną admiracją Japończyków. W Europie bilet za ocean kupują najczęściej obywatele Wielkiej Brytanii oraz Niemcy.



Słynni amerykanie


  Gwiazdy Hollywood i artyści estradowi, bohaterowie westernów i wodzowie Indian, wynalazcy i astronauci, generałowie, politycy, wielcy przedsiębiorcy – oto niektóre spośród ikon Stanów Zjednoczonych Ameryki.

Woody Allen ur. 1935 – reżyser i aktor

Louis Armstrong 1900-1971 – muzyk jazzowy

Neil Alder Armstrong ur. 1930 – astronauta

Billy Kid 1859-1881 – legendarny rewolwerowiec „wyjęty spod prawa“

Al. Capone 1899-1947 – gangster

William Frederick Cody, „Buffalo Bill” 1846 – 1917 – bohater westernów

Walt Disney 1901-1966 – twórca i producent filmów animowanych

Donald Duck ur. 1934 – niewątpliwie najsłynniejszy kaczor świata

Thomas Alva Edison 1847-1931 – wynalazca (opatentował m.in. żarówkę)

Henry Ford – przemysłowiec (fabrykant samochodowy)

Benjamin Franklin 1706-1790 – wszechstronny geniusz: mąż stanu, naukowiec, wynalazca, publicysta, współsygnatariusz m.in. Deklaracji Niepodległości

Clark Gable 1901-1960 – aktor

George Gershwin 1898-1937 – kompozytor

Ernest Heminway 1899-1961 – laureat literackiej Nagrody Nobla

Thomas Jefferson 1743-1826 – wszechstronny uczony, trzeci prezydent USA, kupił Luizjanę od Francji

John Fitzgerald Kennedy 1917-1963(zamach) – 35 prezydent USA, autor takich słów jak „Nie pytaj, co Twój kraj może zrobić dla Ciebie, ale co Ty możesz zrobić dla kraju”

Martin Luter King 1929-1968(zamach dokonany przez rasiste) – działacz na rzecz równouprawnienia, wygłosił mowę „I have a dream”, uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla

Abraham Lincoln 1809-1865(zamach) – 16. prezydent USA, poprzez zwycięstwo z Konfederacją w wojnie secesyjnej zniósł niewolnictwo w Stanach

Charles Lindbergh 1902-1974 – pionier lotnictwa – jako pierwszy bez międzylądowania pokonał samotnie Atlantyk lecąc z zachodu na wschód jednosilnikowym samolotem

Joe Louis 1914-1981 – bokser „Brown bomber”- jeden z najlepszych bokserów w historii tego sportu

George Lucas ur. 1944 – reżyser „Gwiezdnych wojen”

Madonna ur. 1958 – królowa popu

Glenn Miller 1904-1944 – legendarny muzyk, twórca „In the Mood”

Marilyn Monroe 1926-1962 – aktorka, symbol seksu – jeden z jej najsłynniejszych filmów to “Pół żartem, pół serio”

Edgar Allan Poe 1809-1849 – twórca nowoczesnej powieści kryminalnej

Elvis Presley 1935-1977 – król rock and rolla

Dynastia Rockefellerów – magnaci naftowi - patriarchą rodu był urodzony w Rochford w stanie Nowy Jork John Davisom Rockefeller 1839-1937, który zarobił fortunę w przemyśle naftowym i stalowym

Franklin Delano Roosevelt 1882-1945 – 32. prezydent USA – urząd ten sprawował nieprzerwanie przez cztery kadencje aż do śmierci, opracował program „New Deal”, który przyczynił się do przezwyciężenia Wielkiego Kryzysu i przygotował Stany Zjednoczone do wybuchu II wojny światowej

George Herman „Babe” Ruth 1895-1948 – legenda baseballa

Frank Sinatra 1915-1998 “The Voice” - amerykański piosenkarz i aktor filmowy włoskiego pochodzenia

Siedzący Byk 1831-1890 – legendarny wódz Indian, wódz i szaman plemienia Siuksów. Nie dał się zamknąć ze swoim ludem w rezerwatach, czym doprowadził do największej porażki armii USA w wojnach z Indianami w bitwie nad Littre Big Horn

Mark Twain 1835-1910 – pisarz i dziennikarz, sławę przyniosły mu takie książki jak „Przygody Tomka Sawyera” i „Przygody Huckleberry Finna”

Andy Warhol 1928-1987 – mistrz pop-artu

George Washington 1732-1799 – pierwszy prezydent USA, czołowa postać amerykańskiej historii

John Wayne 1907-1979 – bohater westernów, Wayne zwany „The Duke” urósł do rangi ikony westernów

Eldric „Tiger” Woods ur. 1975 – jeden z najlepszych golfistów wszech czasów, w ciągu swojej kariery zdobył nagrody w wartości kilkudziesięciu milionów dolarów

Michael Jackson 1958-2009 - amerykański muzyk, artysta estradowy, tancerz, kompozytor, autor tekstów i filantrop, którego kariera i życie osobiste stały się ważną częścią kultury masowej ostatnich czterech dekad. Znany jako jeden z najlepszych wykonawców muzyki pop i jeden z najpopularniejszych muzyków w historii, nazywany „Królem Popu”.